ความรู้เรื่องอาหาร
สารให้ความหวานแทนน้ำตาล มีอะไรบ้าง
สารให้ความหวานแทนน้ำตาลคืออะไร?
สารให้ความหวานแทนน้ำตาล (Artificial Sweeteners) เป็นสารเคมีที่ให้รสหวานเหมือนน้ำตาล แต่ให้พลังงานน้อยกว่าหรือไม่มีเลย มักใช้ในอาหารและเครื่องดื่มเพื่อทดแทนน้ำตาลทราย เหมาะสำหรับผู้ท่ีต้องการควบคุมน้ำหนัก ป้องกันโรคเบาหวาน หรือมีภาวะสุขภาพที่จำเป็นต้องจำกัดการบริโภค
ประเภทของสารให้ความหวานแทนน้ำตาล
- ตามแหล่งที่มา:
- ธรรมชาติ: เช่น หญ้าหวาน, หล่อฮั้งก๊วย, อิริทริทอล
- สังเคราะห์: เช่น แอสปาร์แตม, ซูคราโลส, อะเซซัลเฟมเค
- ตามกลไกการออกฤทธิ์:
- ให้พลังงาน: เช่น ซอร์บิทอล, ไซลิทอล
- ไม่ให้พลังงาน: เช่น แอสปาร์แตม, ซูคราโลส
กลไกการออกฤทธิ์
สารให้ความหวานแทนน้ำตาลส่วนใหญ่จะกระตุ้นต่อมรับรสหวานบนลิ้น แต่มีกลไกท่ีแตกต่างจากน้ำตาลทราย ดังนี้
- จับกับต่อมรับรสหวานบนลิ้น ส่งผลให้สมองรับรูรสหวาน แต่ไม่กระตุ้นการหลั่งอินซูลิน
- กระตุ้นระบบย่อยอาหาร ส่งผลให้รู้สึกอิ่ม
- ส่งผลต่อแบคทีเรียในลำไส้ ส่งผลต่อการเผาผลาญ
เปรียบเทียบกับน้ำตาลทราย
| ลักษณะ | น้ำตาลทราย | สารให้ความหวานแทนน้ำตาล |
|---|---|---|
| รสหวาน | 1 | 50 – 300 เท่า |
| พลังงาน | 4 กิโลแคลอรี่ต่อกรัม | 0 – 2 กิโลแคลอรี่ต่อกรัม |
| ผลต่อระดับน้ำตาลในเลือด | เพิ่ม | ไม่เพิ่ม |
| ผลต่อสุขภาพ | เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคอ้วน โรคเบาหวาน โรคหัวใจ | ควบคุมน้ำหนัก ป้องกันโรคเบาหวาน |
ตัวอย่างสารให้ความหวานที่พบบ่อย
- หญ้าหวาน: สารสกัดจากธรรมชาติ ให้ความหวาน 250 – 300 เท่าของน้ำตาลทราย ไม่ให้พลังงาน
- ซูคราโลส: สารสังเคราะห์ ให้ความหวาน 600 เท่าของน้ำตาลทราย ไม่ให้พลังงาน
- แอสปาร์แตม: สารสังเคราะห์ ให้ความหวาน 200 เท่าของน้ำตาลทราย ไม่ให้พลังงาน
- ซอร์บิทอล: น้ำตาลแอลกอฮอล์ ให้ความหวาน 60% ของน้ำตาลทราย ให้พลังงาน 2.4 กิโลแคลอรี่ต่อกรัม
คำแนะนำสำหรับการใช้สารให้ความหวานแทนน้ำตาลอย่างปลอดภัย:
- บริโภคในปริมาณที่เหมาะสม: องค์การอนามัยโลก (WHO) แนะนำให้บริโภคสารให้ความหวานที่ไม่ให้พลังงานไม่เกิน 50 มิลลิกรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัมต่อวัน
- เลือกประเภทที่เหมาะสม:
- เด็ก: ควรหลีกเลี่ยงการใช้สารให้ความหวานแทนน้ำตาล ยกเว้นกรณีที่มีภาวะสุขภาพที่จำเป็น
- ผู้หญิงที่ตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร: ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้
- ผู้ป่วยโรคเบาหวาน: ควรเลือกที่ไม่ส่งผลต่อระดับน้ำตาลในเลือด
- อ่านฉลากอาหารและเครื่องดื่ม: ตรวจสอบปริมาณสารให้ความหวานท่ีใช้
- เลี่ยงการบริโภคที่มากเกินไป: แม้จะให้พลังงานน้อยหรือไม่มี แต่การบริโภคที่มากเกินไปอาจส่งผลต่อสุขภาพ เช่น ท้องอืด ท้องเสีย ปวดศีรษะ
- เลือกแหล่งที่มาท่ีน่าเชื่อถือ: เลือกซื้อผลิตภัณฑ์ท่ีมีมาตรฐานจากแหล่งท่ีเชื่อถือได้
ข้อควรระวัง:
- สารให้ความหวานบางชนิดอาจส่งผลต่อสุขภาพ เช่น
- แอสปาร์แตม: อาจส่งผลต่อระบบประสาท
- ซูคราโลส: อาจส่งผลต่อแบคทีเรียในลำไส้
- สารให้ความหวานบางชนิดอาจไม่เหมาะกับทุกคน เช่น เด็ก ผู้หญิงท่ีตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร ผู้ป่วยโรคบางชนิด
ทางเลือกอื่นที่ไม่ใช่น้ำตาล:
- น้ำตาลจากธรรมชาติ: เช่น น้ำผึ้ง น้ำตาลมะพร้าว (ควรบริโภคในปริมาณที่เหมาะสม)
- การลดปริมาณการบริโภคหวาน:
- ตัวเลือกที่ไม่ให้พลังงาน: เช่น สารแต่งกลิ่น
สรุป: สารให้ความหวานแทนน้ำตาลเป็นทางเลือกที่ช่วยควบคุมน้ำหนัก ป้องกันโรคเบาหวาน และลดความเสี่ยงต่อโรคเรื้อรังอื่นๆ แต่ควรบริโภคอย่างปลอดภัยในปริมาณท่ีเหมาะสม เลือกประเภทท่ีเหมาะกับสุขภาพ และอ่านฉลากอาหารก่อนบริโภค
หมายเหตุ: ข้อมูลท่ีนำเสนอเป็นข้อมูลทั่วไป ควรศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับสารให้ความหวานแต่ละประเภทก่อนการบริโภค
